IV. MARIAGE AND FAMILY
(HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH)
Darling ! We are really a nice courting couple
Like a pair of jade chopsticks on a gold tray
But due to our parents’ discontent
The jade chopsticks and gold tray have to be in separation
Hai ta làm bạn thong dong
Như đôi đũa ngọc nằm trong mâm vàng
Bởi chưng thầy mẹ nói ngang
Cho nên đũa ngọc mâm vàng xa nhau.
Darling ! I have to blame your parents
For they are holding the balance but they can’t see the diference between gold and copper
I am really gold, not copper, dear
You shouldn’t put the gold on fire in a test to make its heart painful
Trách cha trách mẹ nhà chàng
Cầm cân mà chẳng biết vàng hay thau
Thực vàng chẳng phải thau đâu
Đừng đem thử lửa cho đau lòng vàng
Parents ! Your are greatly blamable
For you are weighing lead when sitting beside a pile of silver
Trách cha trách mẹ muôn phần
Ngồi bên đống bạc mà cân lấy chì
Oh, God ! When I don’t trample, the boat can’t move
But if I trample, the boat’s planks will be broken and its nails will be loosened
Chẳng dậm thì thì chẳng đi
Dậm ra ván nát thuyền thì long đanh
I am like a dry areca-nut’s piece
The gentleman wants it to be thin whereas the boor wants it to be thick
Thân em như miếng cau khô
Người thanh tham mỏng người thô tham dày
I am like one of a shower raindrops only
Which of them are unlucky will fall into a well and which of them are lucky will fall into a garden of flowers
I am like one of the falling raindrops only
Which of them are lucky will fall on a palace and which of them are unlucky will fall on a muddy field
Thân em như hạt mưa rào
Hạt sa xuống giếng, hạt vào vườn hoa
Thân em như hạt mưa sa
Hạt vào đài các, hạt ra ruộng lầy
Oh, love ! Let me carry your luggage and sword
So that you can go without any load on your shoulders
Chàng ơi đưa gói thiếp mang
Đưa gươm thiếp vác cho chàng đi không
Oh, love ! Let me accompany you on the journey
For I can stay hunger and cold without any complaint
Chàng ơi cho thiếp đi cùng
Đói no thiếp chịu, lạnh lùng thiếp cam
I even eat a handful of fig leaves when I get hungry
But I never share the same husband with anyone else
Đói lòng ăn nắm lá sung
Chồng một thì lấy, chồng chung thì đừng
As to a soup made of shrimp feelers and gourd’s white pulp
The husband soused while the wife slurped and then they both praised its deliciousness
Râu tôm nấu với ruột bầu
Chồng chan vợ húp, gật đầu khen ngon
When a man of asthma gets married to a lady of asthma
At night, they will breathe as if they were blowing trumpets together
Chồng hen mà lấy vợ hen
Đêm nằm cò cử như kèn thổi đôi
When a humpbacked man gets married to a humpbacked lady
They cannot lie on a bed but a sieve only
Chồng còng mà lấy vợ còng
Nằm phản thì chật nằm nong thì vừa
The woman loves her husband like a market at the rush hour
But the man loves his wife like the sunlight at sunset
Gái thương chồng đương đông buổi chợ
Trai thương vợ nắng quái chiều hôm
Mother ! It is raining with bubbles rising on the ground
Who will I live with when you enter another marriage after
your widowhood ?
Trời mưa bong bóng phập phồng
Mẹ đi lấy chồng con ở với ai ?
Oh, lass ! Being a girl, you should take care of yourself
For in the cold winter, nobody will lend you her husband
Làm thân con gái phải lo
Mùa đông rét mướt ai cho mượn chồng
Oh, lad ! Why haven’t you expressed your love to me so far
Upon your love expression now, the moon has already set
Bấy lâu sao chẳng nói năng
Bây giờ mới nói thì trăng xế tà
A 30-year man is still in his green years
But a 30-year woman is going to an old age
Trai ba mươi tuổi đang xoan
Gái ba mươi tuổi đã toan phận già
Oh, lass ! I see you swinging like a conical hat without a
strap
And like a boat witthout a rudder or a woman without a husband
A married woman is like a person with a cang on the neck
An unmarried woman is like a wooden bed with loosened nails
A wooden bed can be repaired, dear
But an unmarried woman has to run about
It is very miserable for a woman to live without a husband,
ladies !
Tròng trành như nón không quai
Như thuyền không lái như ai không chồng
Gái có chồng như gông đeo cổ
Gái không chồng như phản gỗ long đanh
Phản long đanh anh còn chữa được
Gái không chồng chạy ngược chạy xuôi
Không chồng khốn lắm, chị em ơi !
Oh, lad ! That buffalo is grazing grass by the pond
Without a wife, how can you have children ?
Trâu kia cắn cỏ bờ ao
Anh kia không vợ đời nào có con ?
Oh, lad ! Other people have a lot of children
But you are unmarried like an areca without a bunch of nuts
An areca without a bunch of nuts is really an unproductive
one
And an unmarried man’s life is very hard, dear !
Other people go out and come back home in pairs
While you have to go out and come back home in loneliness
Người ta con trước con sau
Thân anh không vợ như cau không buồng
Cau không buồng ra tuồng cau đực
Trai không vợ cực lắm, anh ôi !
Người ta đi đón, về đôi
Thân anh đi lẻ về loi một mình.
An unmarried woman has to take a glance about
While a married woman can look straight on her way
Không chồng trông dọc trông ngang
Có chồng cứ thẳng một đàng mà đi
In their natural bonds, people are as close to one another as glue
But out of their natural bonds, people are not in harmony like a truss’ unfitted joints
Phải duyên thì bám như keo
Trái duyên chổng chểnh như kèo đục vênh
Oh, lad ! When you have proposed to a girl, you should
marry her as soon as possible
But don’t prolong your marriage or else someone will interfere it
Hỏi vợ thì cưới liền tay
Chớ để lâu ngày lắm kẻ gièm pha
Oh, lad ! There is a bamboo twig, there are several bamboo twigs, too
You can marry any girl that you like without taking your relatives’ advices
Một cành tre, năm bảy cành tre
Lấy ai thì lấy, chớ nghe họ hàng
Oh, lass ! Where have you have been so that you don’t get married
And you have to cry, leaning over with the rear end sticking up now when there are no men left for you
I know you then cried : “Oh, God ! My God !
Why do you have the heart not to give me a husband”
And God turned his head back and looked at you, saying :
“I don’t want to give you any husband for you are always fastidious !”
Đi đâu mà chẳng lấy chồng
Người ta lấy hết chổng mông mà gào
Gào rằng đất hỡi trời ơi !
Sao không thí bỏ cho tôi tấm chồng
Ông trời ngoảnh mặt lại trông :
Mày hay kén chọn, ông không cho mày !
When a girl’s charm still remains, she can choose any fish and soup
But when her charm is out, she has to grasp any male frog or old crab
Còn duyên kén cá chọn canh
Hết duyên ếch đực, cua kềnh cũng vơ
When a girl’s charm still remains, she can trade in the persimmon
But when her charm is out, she has to trade in jack fruits for her husband to gnaw their fibre
Còn duyên buôn cậy bán hồng
Hết duyên buôn mít cho chồng gặm xơ
Oh, lass ! Why do you have to live a water-bottle-and-rice-pot life
And keep yourself in loneliness without a huband or a child
- A huband or a child is just a debt to me, ladies and gentlemen !
I would rather live alone to be a fat girl than have them
Cô kia nước lọ, cơm niêu
Chồng con chẳng có, nằm liều nuôi thân
- Chồng con là cái nợ nần
Thà rằng ở vậy nuôi thân béo mầm !
Oh, man ! In your old age, you should help your children carry their babies
Why do you want to have young areca nuts in the wrong season ?
- Though I am old, I just want sour fruit, ladies and gentlemen
And I greatly want to chew young areca nuts now !
Già thời bế cháu đỡ con
Già đâu lại ước cau non trái mùa ?
- Già nay ước những của chua
Cau non trái mùa già vẫn muốn ăn !
Oh, lad ! If you come back home, I’ll follow you there
When you come back to Ho Bac, I’ll go to Ho Tay
How old are you this year, dear
Oh, you are just eighteen while I am forty-three now
Hell with those who find fault with my old age
For I am still strong enough to carry some hundreds of needles
You see, I can exchange one hundred needles for a tael of gold
Then I’ll buy a hand mirror for us to look at ourselves in it together
Please, go home first to arrange our nuptial room
I’ll follow you at once when I have finished my make-up
Chàng về thiếp cũng xin về
Chàng về Hồ Bắc, thiếp về Hồ Tây
Chàng bao nhiêu tuổi năm nay
Chàng rằng mười tám, thiếp rày bốn ba
Mồ cha đứa chê thiếp già
Thiếp còn gánh nổi một và trăm kim
Trăm kim đổi lấy lạng vàng
Mua gương tư mã thiếp chàng soi chung
Chàng về sắm sửa loan phòng
Thiếp xin điểm phấn tô hồng thiếp theo.
That old man of eighty put down his walking stick to sit on
And then asked whether his spring would come back
- His spring answered that it would not come back any longer
For it would soon be pulled into a coffin instead
Tám mươi ngả gậy ra ngồi
Hỏi rằng xuân có tái hồi nữa chăng ?
- Xuân rằng xuân chẳng tái hồi
Bốn dài hai ngắn mà lôi xuân vào
That old woman once came to the East Bridge market
And consulted a fortune-teller to know if it was good for her to enter a marriage again
The fortune-teller told her after seeing her lot :
- It is good for you but you’ll have no more teeth1
Bà già ra chợ cầu Đông
Xem một quẻ bói lấy chồng lợi chăng ?
Thầy bói xem quẻ nói rằng :
- Lợi thì có lợi nhưng răng không còn
What a pity for the white rice grains
Which have been washed in turbid water and then cooked by straw flames
Tiếc thay hạt gạo trắng ngần
Đã vo nước đục lại vần than rơm
What a pity for the perfumed rice grains
Which have been cooked in a red copper pot and then soused with egg-plant pickle
Tiếc thay hạt gạo tám xoan
Thổi nồi đồng điếu lại chan nước cà
I once climbed up to Heaven on a ladder
And beat the God of Marriages with ten blows
Then I tied him tightly to a tree
And asked him : Which are the ties of marriages
Which are the ties you have scattered in the North and the East
Which are the ties you have bound people into nice married couples
But why have you wrongly tied me to an old woman in
such a marriage
So I have to set your house on fire now, sir !
Bắc thang lên tận ông trời
Bắt ông nguyệt lão đánh mười cẳng tay
Đánh rồi lại trói vào cây
Hỏi ông nguyệt lão nào dây tơ hồng ?
Nào dây xe bắc xe đông
Nào dây xe vợ xe chồng người ta
Ông vụng xe, tôi lấy phải vợ già
Tôi thì đốt cửa đốt nhà ông đi !
Oh, God ! I always blame my natural bonds and then get angry with the God of Marriages
Who has wrongly bind my marriage into a bad one
And to whom can I unburden myself now
I just talk to myself, that’s all
Trách duyên lại giận trăng già
Xe tơ lầm lỗi hóa ra chỉ mành
Biết ai than thở sự tình
Chẳng qua mình lại biết mình mà thôi
Oh, lad ! My mother never interdicts me at all
But she allows me to prepare for my marriage
I’ll marry a worthy husband, dear
So that my make-up is worth my while
Mẹ em cấm đoán em chi
Để em sắm sửa em đi lấy chồng
Lấy chồng cho đáng tấm chồng
Bõ công trang điểm má hồng răng đen.
Oh, lass ! Your parents are so greedy for money and a fat
pig
That they have prohibited your marriage until you get old
Now I can marry you withjust half of a chicken,
With some rice vermicelli and some sticky rice
Thầy mẹ em tham bạc tham tiền
Tham con lợn béo, cấm duyên em già
Để đến nay anh cưới nửa con gà
Dăm ba sợi bún một và hột xôi
Oh, parents ! The path that I am taking is full of rushes and reeds
Why are you so greedy for riches that you press my love
Oh, love ! Why are you so ill-timed to me ?
So that when I take hold of a mirror, the mirror gets dark and when I take hold of gold, the gold’s colour fades
Đường đi những cùng lau lách
Cha mẹ tham giàu, ép uổng duyên con
Duyên sao cắc cớ hỡi duyên
Cầm gương gương tối, cầm vàng vàng phai
Darling ! My mom’s greed rises whenever she sees riches
And she presses my love for she mistakes a tiger’s den for a cave of gold
It is shameful for me to utter out the truth
But it is bitter to me when I hold the truth in the heart
Mẹ em thấy của thời tham
Hang hùm cứ tưởng hang vàng, ép con
Nói ra thẹn với nước non
Ngậm vào cay đắng lòng con đêm ngày.
Oh, God ! I don’t know my husband’s face even after our marriage
So lying alone at night, I have to think he may be the next-door man
Lấy chồng chẳng biết mặt chồng
Đêm nằm tơ tưởng ngỡ ông láng giềng
Oh, God ! My mom was once greedy for a basket of ticky rice
And a fat pig and Canh Hung coins
I then told her not to receive them
But she at once brought them in after grunting at me
And now my husband and I are a bad match like a wrong pair of chopsticks
What can I do to make the chopsticks even now ?
Mẹ em tham thúng xôi rền
Tham con lợn béo, tham tiền Cảnh Hưng
Em đã bảo mẹ rằng đừng
Mẹ hấm, mẹ hứ, mẹ bưng ngay vào
Bây giờ kẻ thấp người cao
Như đôi đũa lệch kê sao cho bằng ?
Oh, God ! My mom is greedy for rice and chicken
So she has married me by force to a rich person
But the so-called “my husband” is one-span short
For he is just a little boy who still likes to exchange blows with his friends
The more I think, the more sad and painful I feel
So now I just know to blame my mom’s greed
Mẹ em tham gạo tham gà
Bắt em để bán cho nhà cao sang
Chồng em thì thấp một gang
Vắt mũi chửa sạch ra đàng đánh nhau
Nghĩ mình càng tủi càng đau
Trách cha trách mẹ tham giàu tham sang gả
What a pity for a jade falling into the mud
What a pity for a white paper on which a little boy is scrawling
Tiếc thay hòn ngọc mà rơi xuống bùn
Tiếc tờ giấy bạch để thằng bé con nó vẽ vời
When the husband was eight years old while the wife was
thirteen
At leisure, they played children’s games to kill time
At the age of eighteen, the wife became an adult
But the husband still played children’s games
- Mother ! I have to get out of here – the wife cried -
My husband just plays children’s games all day long
So that I can’t sleep but think in anxiety overnight
Chồng lên tám, vợ mười ba
Ngồi rồi nu nống nu na đỡ buồn
Mười tám vợ đã lớn khôn
Nu na nu nống, chồng còn mười ba
- Mẹ ơi, con phải gỡ ra
Chồng con nu nống nu na suốt ngày
Đêm nằm khắc khoải canh chầy !...
Oh, God ! I am so ill-fated that I have married an old man by mistake
People often ask me if he is my husband or father whenever I go out
I am heart-broken when I have to reply to them that
He is my last-life debt, not my husband at all !
Vô duyên vô phúc múc phải anh chồng già
Ra đường người hỏi rằng cha hay chồng ?
Nói ra đau đớn trong lòng
Ấy cái nợ truyền kiếp, có phải chồng em đâu !
What a pity for a basin containing turbid water
And a seal-character tray containing dayflowers
What a pity for a white-complexion and long-hair young girl
Entering a marriage by force with a sixty-year old man
Tiếc thay nước đục mà đựng chậu thau
Cái mâm chữ triện đựng rau thài lài
Tiếc người da trắng tóc dài
Đương xuân cha mẹ ép nài lấy lão sáu mươi
Darling ! I am never greedy for a large tile-roof building
For I consider it as a hen-house only if my marriage is compulsory
But I consider a three-apartment thatched cottage
As nine large ironwood houses if my marriage is voluntary
Chẳng tham nhà ngói bức bàn
Trái duyên coi bẵng một gian chuồng gà
Ba gian nhà rạ lòa xòa
Phải duyên coi tựa chín tòa nhà lim
Oh, lass ! Though your teeth are as shining black as the
custard apple’s seeds
But after your long choice, they may turn into the gourd’s ones
Răng đen nhưng nhức hạt na
Kén đi kén lại nó ra hạt bầu
There is a stork hiking at the pond’s edge over there !
Oh, the lass wearing a red bra ! Do you want to marry my uncle ?
He is very good at drinking wine and strong tea
He always likes to take a long nap at noon, too
By day, he wishes it rained all day long
At night, he wishes there were not five night watches but six or seven
Cái cò lặn lội bờ ao
Hỡi cô yếm đào lấy chú tôi chăng ?
Chú tôi hay tửu hay tăm
Hay nước chè đặc, hay nằm ngủ trưa
Ngày thì ước những trời mưa
Đêm thì ước những đêm thừa trống canh
The spring water is flowing over a mountain pass
That old woman is burning with the desire to buy a pig for her marriage
Rung rinh nước chảy qua đèo
Bà già tấp tểnh mua heo cưới chồng
That old woman has already been eighty-two years old
But she is sitting in her coffin singing love songs with a painter
Bà già đã tám mươi hai
Ngồi trong quan tài hát ví thợ sơn
Oh, God ! I have to grab the God of Marriages to give him three blows
And grab the Goddess of Marriages to give her forty lashes
For they led other people to the altar in the morning
But they led me to the altar when it was late in the afternoon
Bắt ông tơ mà cho ba đấm
Bắt bà nguyệt đánh bốn mươi hèo
Xe Duyên người ta xe buổi sớm
Duyên em buổi chiều mới xe
Oh, Heaven ! A newly-cut fragrant knotweed is still fresh
Why didn’t you take me in marriage with the man I love
But you took me in marriage with the man I don’t like at all
Who is very cruel and frightful
What a pity for a length of red thread
Which is not sewn in a torn robe but a raincoat
Oh, Heaven ! I am flying into a passion now
I just want to kill and bury the God and Goddess of Marriages
For they are really very bad matchmakers
Who have made a very big mistake in my unfortunate marriage
Rau răm cắt ngọn còn tươi
Những nơi phải lứa thì trời không xe
Những nơi bạc ác gớm ghê
Tôi không lấy nó, trời xe tôi vào
Tiếc thay cái sợi chỉ đào
áo rách chẳng vá, vá vào áo tơi
Bực mình tôi lắm, trời ơi
Muốn chôn bà nguyệt muốn vùi ông tơ
Giận người làm mối vẩn vơ
Duyên tôi đã lỗi ông tơ lại lầm.
Darling ! I am like a crane standing at the communal house’s front
Which can’t move its body to fly though it greatly wants
Em như con hạc đầu đình
Muốn bay không cất nổi mình mà bay
Darling ! My arm is too short to reach the truss
My parents are so poor that they can’t help me marry you
Vắn tay với chẳng tới kèo
Cha mẹ anh nghèo, cưới chẳng đặng em.
Better half ! I have made a merit of staying with your parents’ family in Chuong Dai commune
For I have eaten twelve jars of salted egg-plants in one year
Please, take me to a well as soon as possible now
Or I’ll die of thirst due to your parents’ family’s salted egg-plants
Công anh làm rể Chương Đài
Một năm ăn hết mười hai vại cà
Giếng đâu thì dắt anh ra
Kẻo anh chết khát vì cà nhà em
Better half ! I have been staying with your parents’ family for three years
But I am not allowed to lie on the mat while the floor is planted with spikes
Oh, mother-in-law ! You’ll marry your daughter to another man again
While I have suffered so much hardship and difficulty in vain
Công anh làm rể ba năm
Chiếu chả được nằm, đất lại cắm chông
Con bà bà lại gả chồng
Để tôi vất vả tốn công nhiều bề
That goby once took a walk with her little husband on the back
When she crossed a waterway, her husband unfortunately dropped down
- Boatman ! Please, lend me a long-handled bucket – she cried
For me to dry the waterway and rescue my husband
Cái bống cõng chồng đi chơi
Đi đến chỗ lội đánh rơi mất chồng
- Chú lái ơi, cho tôi mượn cỗ gầu sòng
Tôi tát nước cạn cho chồng tôi lên
Oh, old husband ! Every meal, I have to catch water to wash your beard
And then I have to serve you with food, wine, betel quids and toothpicks
I have to take you to the bed for a sleep every night
While I lament on my lot for I have to sleep with an old man like you
Oh, old husband ! Please, kindly let me go
Or people will sneer at us if they see the scene
Bữa cơm múc nước rửa râu
Hầu cơm, hầu rượu, hầu trầu, hầu tăm
Đêm đêm dắt cụ đi nằm
Than thân phận gái ôm lưng lão già
Ông ơi, ông buông tôi ra
Kẻo ai trông thấy người ta chê cười
Dear me ! A young chicken is forcedly cooked with an old loofah
The wife is twenty years old while the husband is sixty
Whenever they go out, they are laughed at by everyone
And mocked as a pair of grandfather and granddaughter
Sometimes at night she felt she was lying on a cotton pillow
Suddenly waking up, she found out she was lying on her husband’s beard
Then she sobbed for her unfortunate marriage
And blamed her parents for their greed when marrying her to him
Gà tơ xào với mướp già
Vợ hai mươi tuổi, chồng đà sáu mươi
Ra đường chị giễu, em cười
Rằng hai ông cháu kết đôi vợ chồng
Đêm nằm tưởng những gối bông
Giật mình gối phải râu chồng nằm bên
Sụt sùi tủi phận hờn duyên
Oán cha trách mẹ tham tiền bán con
Oh, God ! My parents say “no” to the man I love
But they say “yes” to the man I dislike
Nơi thương cha mẹ biểu không
Nơi chẳng bằng lòng cha mẹ biểu ưng
Oh, parents ! I have to blame you for your wrong
calculation
So that they don’t sell the flower in bloom but in withering
Trách lòng cha mẹ vụng toan
Bông búp không bán để tàn ai mua
My husband ! I love you even when you are in rags
And never pay attention to others’ husbands though they are in fragrant brocade clothing
Chồng em áo rách em thương
Chồng người áo gấm xông hương mặc người
My husband is still my husband though he is not really good and handsome
And other men are still other women’s husbands though they are kind and good-looking
Xấu xa cũng thể chồng ta
Dù cho tốt đẹp cũng ra chồng người
Ladies and gentlemen ! A married couple is like a pair of cuckoos
For whenever the husband goes, the wife will at once follow
Vợ chồng như đôi cu cu
Chồng thì đi trước, vợ gật gù theo sau
Ladies ! When the husband gets angry, the wife should speak less
As when the pot of rice boils over a low fire, it will never
get burnt
Chồng giận thì vợ bớt lời
Cơm sôi nhỏ lửa một đời không khê
Ladies ! When the husband gets angry, the wife should make her peace with him
By smiling and asking : “What are you angry about ?”
Chồng giận thì vợ làm lành
Miệng cười hớn hở rằng anh giận gì ?
Over a saucepan of shrimps’ feelers cooked with the gourd’s core
That married couple were praising it after scooping and slurping it together
Râu tôm nấu với ruột bầu
Chồng chan vợ húp gật đầu khen ngon
It is the best for a man to have just one wife though they live in misery or comfort
For they can saunter through the life with a small pot of broken rice at meals every day
Đói no một vợ một chồng
Một niêu cơm tấm, dầu lòng ăn chơi
A man who gets married to a good-natured girl
Is like a housewife who has bought delicious food
A girl who gets married to a wise man
Is like a carp jumping over the Rain Gate to become a dragon
Làm trai lấy được vợ hiền
Bằng cầm đồng tiền mua được miếng ngon
Làm gái lấy được chồng khôn
Cầm bằng cá vượt Vũ môn hóa rồng
My husband ! When passing the field, I tilt my conical hat to visit it
The more rice the field has, the more I love you
Qua đồng ghé nón thăm đồng
Đồng bao nhiêu lúa thương chồng bấy nhiêu
As the moor hen likes to peck longans
The dorado gets used to the basin and a married couple gets used to each other’s smell
Chim quyên ăn trái nhãn lồng
Thia thia quen chậu, vợ chồng quen hơi
Darling ! We are like jasmine flowers
Going together, we are not second to any other couple
I want to stay near a market to saunter about
Near a river to swim and near a place to return
Đôi ta lấm tấm hoa nhài
Chồng đây vợ đấy kém ai trên đời
Muốn cho gần chợ ta chơi
Gần sông tắm mát gần nơi đi về
As white rice is eaten with grilled chopped birds
A beautiful couple are always full up by looking at each other
As inferior quality rice is eaten with egg-plants cooked in brine
An ugly couple are always thin by being in worries
Cơm trắng ăn với chả chim
Chồng đẹp vợ đẹp những nhìn mà no
Cơm hẩm ăn với cà kho
Chồng xấu vợ xấu những lo mà gầy
Who is calling loudly on the other river side ?
I am preparing for my husband to go aboard
When my husband is aboard the boat, I wave to him hiding my eyes from the sun with a fan
And when my husband starts sailing, my heart gets painful in fits
Ai kêu ai hú bên sông
Tôi đang sắm sửa cho chồng xuống ghe
Chồng xuống ghe, quạt che tay ngoắt
Cất mái chèo, ruột thắt từng cơn
I go across the river with a piece of hand baggage in the arms to follow my husband
And with the whole body full of sweat for my deep love to him
Tay nâng khăn gói qua sông
Mồ hôi ướt đẫm thương chồng phải theo
Darling, we are bound together in conjugal ties
So that we always go in pair when groping for snails in the streams or pick off vegetables on the mountain
Đôi ta là nghĩa tao khang
Xuống khe bắt ốc, lên ngàn hái rau
Who has made my colza grow so high
My pickle pungently sour and so that my husband criticizes me ?
But I ignore my husband’s criticism
For pungently sour pickle cooked with catfish is a delicious soup
Ai làm cho cải tôi ngồng
Cho dưa tôi khú, cho chồng tôi chê ?
Chồng chê thì mặc chồng chê
Dưa khú nấu với cá trê ngọt lừ
Ladies and gentlemen ! The conjugal ties are long-term ones
Therefore, you shouldn’t compare the advantages and dis advantages with one another
Vợ chồng là nghĩa già đời
Ai ơi, chớ nghĩ những lời thiệt hơn
Parents ! Though you have fed and caressed me for years
But I can’t love you as much as my husband though I may get the crime name of filial impiety
Mẹ cha bú mớm nâng niu
Tội trời đành chịu không yêu bằng chồng
Thanks to her husband’s love, a woman has a long hair
And she becomes beautiful and clever, too.
Chồng yêu, cái tóc nên dài
Cái duyên nên đẹp, cái tài nên khôn
Which red pepper is not pungent
Which woman is not jealous in love
Which lime is not hot
And which married woman doesn’t know how to show her jealousy
Ớt nào là ớt chẳng cay
Gái nào là gái chẳng hay ghen chồng
Vôi nào là vôi chẳng nồng
Gái nào là gái có chồng chẳng ghen
When out of rice, one will take pity on people living from hand to mouth
When living far from her husband, a lady will take pity on people living a single life
Dốc bồ, thương kẻ ăn đong
Vắng chồng, thương kẻ nằm không một mình
Nobody has the heart to pick off buds when chopping down a tree
In the conjugal ties, people just get angry with one another for a moment and then turn back to harmony
Đốn cây, ai nỡ dứt chồi
Đạo chồng nghĩa vợ, giận rồi lại thương
Though that girl has a white complexion and a long hair
But I still don’t like such a beauty
And though my wife is just a rustic woman
With her, I ever feel happy
Dẫu rằng da trắng tóc mây
Đẹp thì đẹp vậy, dạ này không ưa
Vợ ta dù có quê mùa
Thì ta vẫn cứ sớm trưa vui cùng
Darling ! We are like one boat with one wharf and one tying rope
So we share with each other both happiness and hardship
Một thuyền một bến một dây
Ngọt bùi ta hưởng, đắng cay chịu cùng
Though the statue of Buddha is not sacred, it is still our home pagoda’s
Though my husband is wise or foolish, he is still mine
Không thiêng cũng thể bụt nhà
Dầu khôn dầu dại vẫn là chồng em
Once getting married, a woman has no time to go anywhere
One having a baby, a woman has no time to stay out for half an hour
Có chồng chẳng được đi đâu
Có con chẳng được đứng lâu nửa giờ
Darling ! The areca nut is small
Its peel looks round and nice
At present, you are studying near the home
But in the future, you’ll study far from the home
Do you know that the charge for your meals is from your parents
While the charge for your study is from me
Quả cau nho nhỏ
Cái vỏ vân vân
Nay anh học gần
Mai anh học xa
Tiền gạo thì của mẹ cha
Cái nghiên cái bút thiệt là của em
Darling ! Your parents and mine are all old now
I marry you, a learned student, to have a support
From summer to winter every year
I all prepare seasonal foods for your trips of study
Whenever you are out of rice, I’ll at once carry it to you
On the way to your accommodation, I have to ask several people
When arriving at the alley, I’ll come in
And greeting “Hi, my dear !” while putting the load of rice down
Đôi bên bác mẹ cùng già
Lấy anh hay chữ để mà cậy trông
Mùa hè cho chí mùa đông
Mùa nào thức ấy cho chồng ra đi
Hết gạo thì thiếp gánh đi
Hỏi thăm chàng học ở thì nơi nao
Hỏi thăm đến ngõ thì vào
Tay đặt gánh xuống, miệng chào : Thưa anh !
Darling ! For you, I have to grope for crabs
As for me, I just cost some coins
For you, I have to experience hardships
As for me, I just let things slide
Vì chàng thiếp phải mò cua
Những như thân thiếp thì mua mấy đồng
Vì chàng thiếp phải long đong
Những như thân thiếp cũng xong một bề
Darling ! I thought you were a high tree with a large shadow
So I hid myself under it from the sunshine and rainfalls
Unexpectedly, the high tree had a thin shadow
So that I had to suffer the sunshine by day and rainfalls at night
Tưởng rằng bóng cả cây cao
Em ghé mình vào trú nắng đỡ mưa
Ai ngờ cây cả lá thưa
Ngày nắng rát mặt, ngày mưa ướt đầu
Darling ! I challenge you to abstain from the rice wine,
The pipe tabacco and from sleeping together with me
My dear ! I have
Chú lái ơi, cho tôi mượn cỗ gầu sòng
Tôi tát nước cạn cho chồng tôi lên
Oh, old husband ! Every meal, I have to catch water to wash your beard
And then I have to serve you with food, wine, betel quids and toothpicks
I have to take you to the bed for a sleep every night
While I lament on my lot for I have to sleep with an old man like you
Oh, old husband ! Please, kindly let me go
Or people will sneer at us if they see the scene
No comments:
Post a Comment